Fragment opisu wsi dotyczący młynów w niej zlokalizowanych.
Wieś sołecka nad Dormowską Strugą, położona 4 km na pd. od Gorzynia, w paśmie wysokich wzniesień zw. Dormowskimi Górami, na obszarze otuliny Pszczewskiego Parku Krajobrazowego.
W 1501 r., gdy Andrzej Głażewski sprzedawał pannie Małgorzacie Przetockiej z Przytoczna m.in. połowę Dormowa, zastrzegł sobie antiquum molendinum alias Mlynysko [= stary młyn czyli Młynisko], ale nie ma pewności czy należał on do Dormowa czy Głażewa. W 1563 r. był tu na pewno młyn korzecznik o 1 kole, w 1580 r. – o 2 kołach, a w 1591 r. – Durmowski Młyn nad Durmowską Samicą; prawdopodobnie to Stary Młyn Dormowo. Znajduje się on 1,8 km na pn. od wsi, jednakże mapa Perthéesa z końca XVIII w., w przeciwieństwie do innych opracowań kartograficznych, zdaje się lokalizować – skutkiem pomyłki ? – młyn ten na pd. od wsi. Bo chyba nie jest to trzeci młyn w Dormowie? Od co najmniej XVIII w. na tej samej strudze znany jest bowiem drugi, nowszy młyn, zwany Ober Mühle [= górny], w przeciwieństwie do starego, zwanego Unter Mühle, [= dolny]. Na mapie z 1834 r. były to już Alte Mühle [= stary] i – Neue Mühle [= nowy], jednak 2 lata później – Unter od. Hint.[er] M. [= dolny albo tylny] oraz Ober od. Vord[er] Mühle [= górny albo przedni], bo znajdował się prawie o 1 km bliżej wsi. Dlatego w 1846 r. pisano wprost Dormowski młyn dalszy, w przeciwieństwie do nowego, zwanego wówczas Dormowskim młynem pierwszym. Na późniejszych mapach już tyle Alte i Neue Mühle, a na powojennych już tylko bezimienne osady nad rzeką, w przewodnikach nazywane Starym i Nowym Młynem Dormowo. Nowszy młyn – Nowy Młyn Dormowo – powstał zapewne także za administracji biskupiej, skonfiskowany przez rząd pruski w 1796 r., do 1871 r. należały do domeny królewskiej w Kolnie.
Przed I wojna światową oba młyny stanowiły dwa odrębne przysiółki wsi. W okresie międzywojennym stary młyn– obok tradycyjnego napędu – miał też napęd elektryczny i spalinowy. Czynny był do lat 70. Z kolei w nowym młynie ostatni budynek młyna wzniesiono już w 1946 r. W jego sąsiedztwie znajduje się dom mieszkalny z poł. XIX w., a przy nim neogotycka kapliczka z 1863 r. Staromłyńska osada znajduje się po wsch. stronie akwenu spiętrzonego na Strudze Dormowskiej. Bezimienny zbiornik ma kształt południkowo rozwiniętego rogala, leży na wys. 57 m n.p.m. (o 7,8 m niżej od stawu Nowego Młyna) i ma 2,29 ha pow. Dziś hoduje się w nim karpie. Osada znajduje się przy pn.-zach. brzegu akwenu spiętrzonego na à Strudze Dormowskiej. Pamiątką po młodszym młynie tez jest bezimienny 3-kektarowy zbiornik położony na wys. 64,8 m n.p.m. Jeden z tych młynów został przed 1997 r. ponownie uruchomiony przez S. Wittchena (Młyn Gospodarczy, Dormowo Młyn).
źródło: https://www.miedzychod.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz