Urodził się w Dziergowicach w patriotycznej wielodzietnej rodzinie polskiej Juliusza Zgrzebnioka, właściciela drobnego gospodarstwa rolnego, prowadzącego jednocześnie warsztat szewski i Eleonory z Rakoczych, prowadzącej mały sklep spożywczy. Ojciec był współzałożycielem Towarzystwa Rolników i Robotników. Alfons Alfred był najstarszym z dziewięciorga rodzeństwa. Miał trzech braci: Antoniego, Franciszka i Jana, oraz pięć sióstr: Marię, Ludwinę, Reginę, Agnieszkę i Eufrozynę. Ukończył szkołę podstawową w Dziergowicach, jednak ze względu na słabą znajomość języka niemieckiego przyjęto go do gimnazjum dopiero po rocznych korepetycjach w Wodzisławiu. Ukończył gimnazjum w Raciborzu w 1909. Podczas nauki ze względu na przynależność do Kółka Narodowego groziło mu relegowanie z uczelni. Następnie w latach 1909–1914 studiował filozofię, ekonomię i teologię na Uniwersytecie Wrocławskim gdzie wstąpił do wrocławskiego koła polskiej tajnej organizacji „Zet”. Wybuch I wojny światowej powoduje, że Zgrzebniok musi przerwać naukę. W czasie I wojny światowej w listopadzie 1914 został powołany do armii niemieckiej i wysłany na front zachodni. W kampanii został trzykrotnie ranny, zdobył stopień porucznika.
Po zakończeniu wojny stacjonuje w garnizonie kozielskim. Pod koniec 1918 roku z polecenia Józefa Dreyzy, komendanta Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, organizował struktury POW GŚl. w powiecie kozielskim. Mianowany komendantem POW GŚl. na powiat kozielski oraz raciborski. Zorganizował akcję zdobycia broni oraz amunicji z kozielskich koszar, w której sam wziął udział mając na sobie niemiecki mundur. Wprowadził niemieckich żołnierzy w błąd fałszywymi rozkazami sugerującymi, że Zgrzebniok dowodzi tajną operacją niemieckiego dowództwa. Sposób ten wykorzystywał wielokrotnie w zdobywaniu broni dla swoich ludzi. Raz udało mu się nawet dzięki niemu uniknąć wykrycia magazynów broni podczas przeszukiwań siedziby „Strzechy” w Raciborzu przez niemiecką policję. Występując w roli niemieckiego oficera zaofiarował swoją pomoc zwodząc Grenzschutz dzięki czemu udało się wynieść broń w bezpieczniejsze miejsce.
Aresztowany przez Grenzschutz, uciekł z więzienia. Dzięki swojej działalności stał się „największym polskim bandytą w okręgu kozielskim”, a jego podobizna trafiła na listy gończe. Ukrywał się w Polsce. Dnia 17 kwietnia wraz z Józefem Grzegorzkiem, Wiktorem Rumpfeldem i Adamem Całką wziął udział w czteroosobowej delegacji do Poznania mającej na celu powiadomienie generała Józefa Dowbor-Muśnickiego o decyzji wybuchu powstania na Śląsku. Był jednym z autorów planu powstania, przedstawionego Naczelnej Radzie Ludowej w Poznaniu 19 kwietnia 1919.
Alfons Zgrzebniok wstąpił do założonego w 1902 przez księdza Pawła Brandysa Towarzystwa Rolników i Robotników, którego członkami byli m.in. Juliusz Zgrzebniok, Jan Niemiec i Juliusz Kubica.
Od stycznia 1919 był jednym z najważniejszych członków Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska (POWGŚl). W lutym 1919 w składzie Komitetu Wykonawczego POW GŚl. Na początku lipca 1919 mianowany przez NRL komendantem głównym POW GŚl; z racji pełnienia tej funkcji był naczelnym dowódcą I powstania śląskiego. Po jego upadku organizator pomocy dla rodzin powstańczych. Od 7 sierpnia 1919 pełnił obowiązki szefa sekcji wojskowej Komisariatu Rad Ludowych Śląskich w Sosnowcu. Jeden z dowódców I powstania śląskiego. Ponownie stanął na czele II powstania. W czasie III powstania śląskiego był szefem oddziału personalnego Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych. Następnie został doradcą wojskowym przy sztabie 1. Dywizji Wojsk Powstańczych. Współpracownik Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Bytomiu. Kierował obroną przed napadami bojówek niemieckich na siedzibę PKP oraz dowództwa POW GŚL – hotelu „Lomnitz” w Bytomiu.
W 1922 roku, po podziale Górnego Śląska, podjął pracę jako nauczyciel wychowania fizycznego w Gimnazjum Klasycznym w Królewskiej Hucie. Publikował artykuły w pismach młodzieżowych; od 1924 roku redagował „Młodą Polskę”, organ Związku Młodzieży Pracującej „Jedność”, działającą przy Narodowej Partii Robotniczej. Ponadto był redaktorem „Gazety Śląskiej”.
W 1923 roku założył Związek Powstańców Śląskich. Pod koniec lat dwudziestych został pracownikiem ekspozytury polskiego wywiadu wojskowego w Wolnym Mieście Gdańsku (Biuro Informacyjne w Gdańsku – BIG), skąd musiał wyjechać zagrożony zamachem ze strony Niemców. Od 1934 wicewojewoda białostocki.
Zmarł nagle na serce 31 stycznia 1937 podczas urlopu w Marcinkowicach k. Nowego Sącza. 6 lutego 1937 został pochowany na cmentarzu komunalnym w Rybniku w Kwaterze Dowódców Powstań Śląskich.
Wkrótce po pogrzebie pojawiła się inicjatywa jego uhonorowania tablicą pamiątkową w siedzibie Gimnazjum Klasycznego w Chorzowie. Ufundowano ją ze składek nauczycieli i uczniów, jednak planowane na 3 września 1939 odroczono z powodu wybuchu wojny. Oryginalna tablica przetrwała II wojnę, ale została odsłonięta dopiero 20 kwietnia 1992 roku w dawnym budynku Gimnazjum Klasycznego (obecnie Zespół Szkół Technicznych nr 2) w Chorzowie.
W Katowicach, Siemianowicach Śląskich oraz Tarnowskich Górach jego imieniem nazwano ulice. W Katowicach od jego nazwiska wzięła nazwę również część jednostki pomocniczej Brynów-Osiedle Zgrzebnioka.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz