Katowice – Świętochłowice – Chorzów

Postanowiliśmy wybrać się na wycieczkę rowerową związaną z dwoma obiektami nawiązującymi swoją historią do II RP oraz Górnośląski Park Etnograficzny w WPKiW.

● Data: 2020.05.15
● Dystans: 14,87 km

>
Miejsce docelowe - było ich kilka po drodze

1. Świętochłowice - Muzeum Powstań Śląskich.
2. Chorzów - Szyb Prezydent.
3. Chorzów - Górnośląski Park Etnograficzny.

Świętochłowice – Muzeum Powstań Śląskich

To jedno z dwóch tematycznych muzeów, obok Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny, upamiętniających trzy powstańcze zrywy na Górnym Śląsku w latach 1919–1921. Placówkę powołano do życia uchwałą Rady Miejskiej w Świętochłowicach z 18 VII 2012 r., w wyniku przekształcenia istniejącego do tego momentu Muzeum Miejskiego. Uroczystego otwarcia dokonano w październiku 2014 r. Siedzibą muzeum stał się dawny budynek zarządu dóbr ziemskich Donnersmarcków przy ul. Polaka 1, wybudowany w 1907 r. według projektu niemieckich architektów Emila i Georga Zillmannów, pomysłodawców wielu górnośląskich przestrzeni, w tym osiedli robotniczych Giszowiec i Nikiszowiec.

Pomysł uruchomienia placówki zrodził się w związku z inicjatywą kolekcjonerów Jarosława i Amandy Bełdowskich, którzy zgromadzili zbiory plakatów propagandowych i innych pamiątek z epoki – druków, tzw. notgeldów, gazet, listów. Pozyskane przez nich artefakty zostały uzupełnione m.in. o oryginały i repliki sztandarów, broni i mundurów.

Do zadań placówki należy ochrona dziedzictwa powstań śląskich. Muzeum ma charakter narracyjnej placówki multimedialnej, w której zwiedzający mogą poruszać się wraz z wirtualnym przewodnikiem. Odtworzono w nim m.in. robotnicze mieszkanie, klasę szkolną i sztab powstańczy, obok artefaktów stworzono szansę nauki przez zabawę z wykorzystaniem interaktywnych multimediów. Równocześnie z działalnością wystawienniczą Muzeum Powstań Śląskich prowadzi aktywną działalność edukacyjną, popularyzatorską oraz naukową organizując tzw. klasówkę powstańczą, publikując kilka serii „Filmowej Encyklopedii Powstań Śląskich” oraz wydając „Śląski Almanach Powstańczy”. Za swoje dokonania Muzeum zostało nagrodzone przyznaną w 2018 r. Nagrodą im. Wojciecha Korfantego.

źródło: Szlakami II RP. Przewodnik po Województwie Śląskim

Chorzów – Szyb Prezydent

Dzisiejszy Chorzów do 1934 r. nazywał się Królewska Huta, a przed 1922 r., gdy Górny Śląsk znajdował się w granicach państwa niemieckiego, jego oficjalna nazwa brzmiała Königshütte.

Właśnie w czasach pruskich i niemieckich miały miejsce głębokie przeobrażenia gospodarcze na obszarze ówczesnego Górnego Śląska, w efekcie których dotychczasowe ziemie rolnicze stały się wielkim okręgiem przemysłowym. Na fali tej zmiany doszło do założenia w Königshütte, w 1791 r., państwowej kopalni węgla kamiennego „Król”. Po przyłączeniu miasta do Polski kopalnię przejęła polsko-francuska spółka Skarboferm, która doprowadziła w 1937 r. do podziału dotychczasowego przedsiębiorstwa na dwie kopalnie: „Prezydent” oraz „Barbara-Wyzwolenie”. Obecnie już nie wydobywa się w nich węgla, za to infrastruktura kopalniana okazała się szczególnie cenna dla zachowania dziedzictwa przemysłowego tego regionu.

Jednym z najważniejszych zabytków techniki w opisywanym przedsiębiorstwie był szyb „Prezydent”, nazwany tak w 1937 r. na cześć prezydenta Ignacego Mościckiego (wcześniej nosił nazwę Święty Jacek). Być może ów obiekt nie trafiłby na listę najciekawszych zabytków techniki województwa śląskiego, gdyby nie zamontowana dla jego obsługi wieża wydobywcza. Powstała ona w latach 30. XX w. jako jednostrzałowa konstrukcja żelbetowa – unikatowa, biorąc pod uwagę ówczesne standardy techniczne. Jej twórcą był katowicki inżynier Ryszard Heileman. Obiekt o wysokości 42,5 m wyposażona jest w dwa koła o średnicy 5,5 m umieszczone równolegle. Wieża umożliwiała wydobywanie 500 ton węgla na godzinę. W bezpośredniej bliskości szybu „Prezydent” mieściła się, zachowana do dziś, brama wjazdowa oraz obiekty należące do zakładowej straży pożarnej. Od 4 XI 2010 r. wieża wyciągowa szybu „Prezydent” znajduje się na liście Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

źródło: Szlakami II RP. Przewodnik po Województwie Śląskim

Chorzów - Górnośląski Park Etnograficzny

Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie – skansen znajdujący się na terenie Parku Śląskiego (dawniej Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku im. gen. Jerzego Ziętka), nieopodal Stadionu Śląskiego i Centrum Handlowego AKS. Park etnograficzny posiada blisko 70 zabytkowych drewnianych obiektów architektury wiejskiej i małomiasteczkowej. Obszar skansenu wynosi 22 ha.

Zgromadzone zabytki budownictwa ludowego pochodzą z pięciu podregionów Górnego Śląska (beskidzkiego, podgórskiego, pszczyńsko-rybnickiego, przemysłowego i lublinieckiego) oraz regionu Zagłębia Dąbrowskiego.

Obiektem scalającym poszczególne części ekspozycji jest pochodzący z XVIII w. kościół pw. św. Józefa Robotnika z Nieboczów, podobnie jak spichlerze dworskie, plebański i chłopskie oraz niektóre budynki z Beskidu Śląskiego, większość pozostałych zabytków pochodzi z połowy XIX w.

Górnośląski Park Etnograficzny znajduje się na szlaku architektury drewnianej woj. śląskiego.

źródło: Wikipedia

Podsumowanie

Trasa prosta, łatwa i przyjemna ale warto unikać godzin szczytu, gdyż na bocznych dogach Świętochłowic i Chorzowa panuje duży ruch samochodów, tym bardziej, że są to drogi dojazdowe do Drogowej Trasy Średnicowe.

Po skansenie można poruszać się na rowerze. Cena biletu wynosi 8,00 zł od osoby. Natomiast w poniedziałki wejście do skansenu jest darmowe.